Salat Tepe (Diyarbakır)

Yerleşim Bismil’in doğusunda ve Dicle Nehri’nin kuzeyinde yer alan Salat Çayı üzerinde ve Ilısu Baraj alanı içinde yer alır. Salat Tepe Ubaid Dönemi, Orta Tunç Çağı, Demir Çağı ve Helenistik Dönem boyunca iskan edilmiştir. Alandaki kazı çalışmaları 2000 yılından bu yana, Hacettepe Üniversitesi’nden A. Tuba Ökse tarafından yürütülmektedir. Ancak açmalar ciddi biçimde yağmalanmıştır.

Alandaki çalışmalara 2005’te de devam edilmiş ve höyüğün güneybatı yamacında geniş bir alan kazılmıştır. Buranın ilk iskanı Ubaid dönemine rastlamaktadır; yerleşim bu dönemde 120-150 m çapında bir alana yayılmıştır. Ancak bundan sonra alan OTÇ’ye kadar terk edilmiştir.

OTÇ iskanına ait 600 metrekarelik bir alan kazılmış ve kerpiç bir platform üzerinde inşa edilmiş kerpiç bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Bu tabaka sonraki dönemlere ait çukurlarla kesintiye uğramaktaysa da, duvarlar 1.2 m yüksekliğe kadar korunmuştur. K13/L12 açmalarında, oldukça yanmış halde birkaç oda vardır. Odalardan birinde duvara sabitlenmiş ahşap eleman kalıntıları ile on bir parçadan oluşan bir tezgah ağırlığı seti bulunması, burada bir dokuma tezgahı olduğunu düşündürmektedir. Bulunan çanak çömlekler, yerleşimde sıklıkla rastlanan kızıl-kahve boyalı tiptedir. Radyokarbon analizleri yapıyı MÖ 18.-17. yüzyıllara tarihlendirmektedir. Yapının bir deprem sonucunda yıkıldığı sanılmaktadır.

OTÇ tabakası Demir Çağı çukurlarıyla kesilmektedir. Çanak çömlek ve ocak parçaları iskan olduğuna işaret etse de, şu ana kadar bu döneme ait mimari bir kalıntıya ulaşılamamıştır. Bu seviyenin de üstünde Helenistik Döneme ait tohum çukurları ile kötü korunmuş Ortaçağ kalıntıları ve yakın döneme ait (18.-19. yüzyıllar) bir mezarlık vardır. Diğer dönemlere ilişkin hiçbir kalıntı bulunmamıştır ve yerleşimin aralıklarla iskan edildiği anlaşılmaktadır.

Kaynakça
A. Tuba Ökse, "Salat Tepe Kazısı 2005 Yılı Sonuçları: Stratigrafi ve Anitsal Orta Tunç Çağı Yapısı", İdol (Arkeologlar Derneği Dergisi) 25 (2006), 5-9.